Neden gıdıklanıyoruz? Bilimin cevabı var – Son Dakika Bilim Teknoloji Haberleri
Kahkahayı tetiklediği bilinen bir dokunma şekli olan gıdıklamanın da kısa bir geçmişi vardır. Gıdıklamak çoğu insanı güldürür; Neden gıdıklanmak bizi kontrol edilemeyen kahkahalara boğuyor? Kökeni, neden olduğu ve her türlü merak edilen konu hakkında pek çok teori var.
NEDEN Gıdıklıyoruz?
Bilim adamları, gıdıklamanın, beynin duygusal savaş ya da kaç tepkisi ve acıdan sorumlu bölgesi olan hipotalamusu uyardığına inanıyor. Gıdıklama aynı zamanda vücudun hassas kısımlarını, yani yumuşak ve kırılgan merkezlerimizi korumaya yönelik bir savunma mekanizması olarak da görülüyor.
Gıdıklamanın evrimsel amacı tam olarak belirlenemese de bir teoriye göre gıdıklama; Sosyal bağlanma ve oyun davranışının bir sonucu olarak gelişmiş olabilir. Bireyler arasındaki gıdıklama, kahkahayı ve olumlu sosyal etkileşimleri artırarak grup içindeki sosyal bağları güçlendirebilir.
Başka bir teori de onun gıdıklandığıdır; Refleksleri ve dokunma hassasiyetini arttırmanın bir yolu olarak gelişmiş olabilir. Gıdıklama aynı zamanda yaygın olarak bir savunma mekanizması olarak da yorumlanır.
Hatta insanların ciltlerindeki potansiyel tehditler veya parazitler konusunda daha bilinçli olmasını sağladığı tahmin ediliyor. Bu anlamda meşru müdafaa açısından gıdıklamanın bilimsel yönü ağır basmaktadır.
Konuyla ilgili farklı dönemlerde farklı araştırmalar yapılmaktadır. Bulgular henüz net bir cevap sunmasa da bazı teoriler ilgi görüyor. Almanya'nın Mannheim kentindeki Merkezi Ruh Sağlığı Enstitüsü'nde gıdıklanmanın sinirsel mekanizmalarını inceleyen sinir bilimci Shimpei Ishiyama, gıdıklama türlerini birbirinden ayrı düşünmemiz gerektiğine inanıyor.
Gıdıklama türlerini açıklamak için 1897 yılında icat edilen “knismesis ve gargalesis” günümüzde de sıklıkla farklılaşan gıdıklama türleridir. Knismesis yumuşak, tüy benzeri şeylerden kaynaklanan gıdıklama olarak tanımlanırken, gargalesis daha sert şeylerden kaynaklanan gıdıklama türlerini tanımlamak için kullanılır. Hassas bölgelerdeki gıdıklanma reaksiyonları gargalesis kapsamına girer.
Akademik makalelerde kullanılan bu tür gıdıklamalar pek çok sözlükte yer almamaktadır.
İstenmeyen bir ısırıktan kaçınmak için böcekler tarafından Knismesis yapılabilir.
Bilimsel teorilere göre vücudun hassas bölgelerinin savunmasından kaynaklanan bu gıdıklanma tepkisi, bazı hassas bölgelerde çöküyor gibi görünüyor. Çünkü çoğu insanın ayak tabanları çok gıdıklanır ve vücudumuzun en çok korumaya ihtiyaç duyan kısmı burası değildir. Bu ortak teorinin birçok istisnası vardır. Bu nedenle bu teorinin bilimsel açıdan hala tartışmalı yönleri bulunmaktadır.
Öte yandan gıdıklanan tek canlı insan değildir. Bazı büyük maymunlar ve bazı kemirgen türleri de gıdıklanmaya benzer uyarılar sergileyebilir. Gıdıklayan tüm hayvanların ortak noktası, birbirleriyle oynayan, kaba davranan ve iletişim kuran “son derece sosyal memeliler” olmalarıdır.
Son araştırmalar oyun teorisinin giderek daha fazla desteklendiğini gösteriyor. İnsanlar ve hayvanlar, olumlu ve eğlenceli bir ruh halinde olduklarında daha fazla gıdıklayıcı tepkiler gösterirler.
Araştırmalar aynı zamanda tepkilerin gıdaklamayı yapan kişiye göre değiştiğini de gösteriyor. Bir kişinin yabancılar tarafından gıdıklanmasına gülme olasılığı daha düşüktür. Aslında kaygı gıdıklanmayı bile azaltabilir. Şizofreni gibi bazı hastalıklar dışında kişi gıdıklanamaz. Bu durumda gıdıklanma sosyal ortamda var olan bir tepkidir.
Sinirbilimciler bu veriler ışığında gıdıklama seansları düzenlediler. Sıçan deneylerinde aktif olan beyin bölgelerini izleyen araştırmacılar, oyun davranışında rol oynayan aynı somatosensör devrelerin denek gıdıklandığında da aktive olduğunu buldu. Gıdıklamayla etkinleştirilen diğer beyin bölgeleri arasında dokunmanın işlenmesinden sorumlu olanlar, savaş ya da kaç tepkisi ve seslendirmelerle ilişkili olanlar ve amigdala ve ön singulat korteks gibi duygusal bölgeler yer alıyor.
